هنگامیکه پشه فردی را نیش می زند لکه قرمزی در محل گزش پدید میآید که خارش دارد. این یک واکنش کهیری است. غیر از این مورد ممکن است افرادی را دیده باشید که با خوردن خوراکیهایی مانند شکلات روی پوست بدنشان لکههای سرخرنگ و خارشداری آشکار شدهاست، به این لکه های برجسته کهیر میگویند. در این نوشتار به بحث و بررسی در مورد کهیر میپردازیم.
کهیر به لکههای قرمز ومتورم خارشداری گفته میشود که چندین ساعت روی بدن میمانند. اگر مدت زمانی که بیمار دچار حملههای کهیری میشود بین 3 تا 6 ساعت بوده وسپس بهبود یابد به آن کهیر حاد میگویند و در صورتی که مدت بیماری بیش از 6 هفته بدرازا بکشد آن را مزمن میگویند. گاهی این تورم ممکن است در سراسر بدن پخش شده و حتی پلک ها نیز متورم گردد که درآن صورت به آن کهیر غولآسا ( Giant Utricaria) میگویند. کهیر به علت گشاد شدن مویرگها وبه دنبال آن نشت خونابه از مویرگ به درون بافت پدید میآید، این سلسله واکنشها به دلیل آزاد شدن مادهای بهنام هیستامین ایجاد میشود.
علل:
کهیر علتهای گوناگونی داشته که میتوان بهروش زیر آنها را تقسیمبندی کرد:
1- خوراکیها: ماهی، تخم مرغ، شکلات، توت فرنگی، گوجه فرنگی، شیر گاو، گردو، فندق.
2- داروها: پنی سیلین ، آسپیرین، مورفین، کدئین،کوتریموکسازول.
3- عفونت: عفونت دندان، کیسه صفرا، دستگاه ادراری؛ عفونت های قارچی، انگلی و کرمها؛ سینوزیت.
4- مواد بویایی: گرده گیاهان، گرد و غبار خانه، مواد معطر، افشانه ها(اسپری) .
5- بیماریها: پرکاری تیروئید، سرطان خون، تب رماتیسمی.
6- مواد محرک: گیاهان (گزنه)، جانوران(ستاره دریایی، حشرات)، مواد شیمیایی(رنگ مو، مواد آرایشی، سفید کننده ها).
7- علل دیگر: ورزش، سرما، آب، آفتاب، فشار روانی، حاملگی، تزریق خون.
نمای بالینی:
پیش از آشکار شدن لکه های خارشدار که ممکن است در هر جایی از بدن روی دهد، تحریک شدیدی پدید میآید، اندازه لکههای برجسته از چند میلیمتر تا چندین سانتیمتر متفاوت بوده، بین 8 تا 24 ساعت طول کشیده، سپس بدون برجا گذاشتن هیچ گونه اثری از بین میرود. ممکن است برخی مواقع لکههای بنفش کمرنگ (مانند خونمردگی) پس از بهبود برجستگیها جایگزین آنها شوند. گاهی تب ، تورم ودرد مفصلها، بزرگی اسپرز (طحال) وگره های لنفاوی هم وجود دارد.
کهیرهای ویژه:
درموگرافی (Dermography):
پس از خارش خفیف یا کشیدن آرام یک جسم بر روی بدن یک واکنش پوستی پس از یک تا سه دقیقه روی میدهد که درماتوگرافی (پوست نگاری) نامیده میشود.نخست در محل تحریک و قرمزی ایجاد شده وسپس لکه های کهیری آشکار میشود. درزنان جوان این مشکل بیش از دیگر افراد دیده میشود. شما می توانید بر روی پوست این گونه افراد با انگشت جمله ای را نوشته وآنگاه ظاهر شدن جمله خود را ببینید.
کهیر فشاری:
این نوع کهیر در اثر فشار موضعی بر بدن (ایستادن، راه رفتن ونشستن دراز مدت، پوشیدن لباسهای تنگ) پدیدار می شود. پس از چهار تا شش ساعت یک تورم عمقی همراه با خارش، سوزش و درد ایجاد میشود که پس از 8 تا72 ساعت از بین میرود. گاهی تب ولرز، ضعف و خستگی و سردرد هم همراه لکهها دیده میشود.
کهیر آبی:
این نمونه کمیاب بر اثر تماس با آب ایجاد شده وحتماً با خارش همراه است .
کهیر خورشیدی:
در اثر تماس با آفتاب پدید می آید .
کهیر سرمایی:
چند دقیقه پس از تماس با آب سرد یا هوای سرد نمایان میشود. این کهیر شدید بوده وگاهی به کاهش فشار خون ومرگ منجر می شود.
کهیر گرمایی:
دراین نوع کهیر لکههای منتشر وکوچک قرمز رنگ پس از فعالیت بدنی و ورزش ، افزایش درجه حرارت یا فشارهای روانی به وجود می آید.
آنژیوادم (Angioedema):
به معنی خیز (ادم) عروقی بوده ویک نمونه شدید وعمقی کهیر است. این بیماری شامل کهیر پوستی، بادکردن لبها وپلکها، خیز ریوی (تجمع آب در ششها) وگاهی نیز شوک است. در صورت پیدایش این واکنش عروقی، بایستی فوری به اورژانس مراجعه کرد تا اقدامات درمانی هر چه زودتر انجام پذیرد.
درمان:
نخستین مرحله دوری از ماده مشکوک است. پزشکان برای کنترل کهیر از داروهای ضد هیستامینی (آنتیهیستامین) کمک میگیرند. چون بیشتر داروهای ضد هیستامینی (Anti histaminic Drug) اثر خوابآور دارند، به هنگام مصرف دارو باید از کارهایی که احتیاج به تمرکز حواس دارند (مانند رانندگی) خودداری نموده ویا اینکه از داروهای بدون اثر خوابآوری بهره گرفت. چنانچه کهیر مزمن باشد در بسیاری از موارد با پرهیز از مصرف پنیسیلین ، آسپیرین وافزودنیهای خوراکی (رنگ های غذایی) بیماری بهبود مییابد. بیمارانی که عفونت قارچی یا سینوزیت دارند با درمان آن کهیرشان خوب میشود.
در مورد کهیرهای ویژه باید ازعامل پدید آورنده ومساعد کننده (ضربه ، سرما،آفتاب) دوری کرد. در درمان کهیر فشاری علاوه بر دروهای ضد هیستامینی از داروهای استروئیدی (Corticosteroid) هم استفاده می شود.
نکته آخر اینکه فردی که دچار کهیر گرمایی است ، باید از ورزشهای سنگین خودداری کرده، یک ساعت پیش از فعالیت بدنی داروی ضد هیستامینی مصرف کرده و پس از ورزش با آب خنک دوش بگیرد.
نوشته شده بدست پیشاهنگ Pishahang در ساعت 14:53 | جستار: پزشکی | پیوند |
جمعه 1385/03/19
________________________________________
اگزما (Eczema)
در شمارههای پیشین گونه خاصی از حساسیت پوستی به نام درماتیت را بررسی کردیم. در این نوشتار در مورد واکنش پوستی دیگری به نام اگزما صحبت میکنیم.
اگزما بهمعنی جوشها و بثورات پوستی خارشدار است. اگزما علت درونی و زمینه ای داشته و عامل بیرونی نمیتوان برای آن پیدا کرد.در زیر به چندین نمونه از اگزما اشاره داریم.
اگزمای آتوپیک:
آتوپی (Atopy) یک اختلال ژنتیکی و ارثی است و در برگیرنده گروهی از بیماریهاست که ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر دارند. این بیماریها شامل: تب یونجه، آسم، کهیر، اگزما و ایکتیوز (بیماری که پوست بدن همانند پوست ماهی خشک و پوسته پوسته شبیه پولک میشود) است. شرح حال بیمار وخانواده او معمولاً تشخیص را آسان میکند. حدود 10درصد مردم گرفتار آتوپی هستند؛ یعنی ممکن است به یکی از بیماری هایی که در بالا نام برده شد مبتلا باشند؛ البته تنها پنج درصد آنها ضایعات پوستی اگزما را نشان میدهند. ممکن است یک بیمار نخست اگزما داشته و پس از بهبود ضایعات پوستی، نشانه های ایمنی (آسم، تب یونجه) دیده شود.
برخی از این بیماران ممکن است نسبت به پنی سیلین حساسیت شدید داشته باشند و حتی بمیرند.
نمای بالینی:
اگزما در هنگام نوزادی آغاز شده و به همین دلیل آن را اگزمای نوزادان مینامند. از ماه سوم به بعد نمای بیماری مشخصتر میشود. پوست سر قرمز و پوسته پوسته میشود. بهزودی این ضایعات به گونهها نیز انتشار مییابد. تعدادی دانه های سرخ خارشدار بیرون زده که پوستهدار میشوند. چون کودک نمیتواند خود را بخاراند، سر و صورت خود را بر بالش میمالد؛ در موارد شدید لکهها به اندام و همچنین محل پوشک کردن بچه (Napkin rash) گسترش یافته، کودک به خاطر ناراحتی، بیقرار بوده و نخوابیده و با گریه پدر و مادر خود را بیدار میکند. در موارد شدیدتر تمام سطح تن گرفتار شده و ممکن است ضایعات زخمی و خونآلود شوند. این نمای ترحمانگیز و بیخوابی فرزند باعث اضطراب و دلنگرانی پدر و مادر میگردد.
دگرگونی آب و هوا در سیر بیماری نقش بسزایی دارد. سرما باعث بدتر شدن اگزما میشود، بدینخاطر آماس پوستی در زمستان بیش از دیگر فصلهای سال دیده میشود. البته گرمای زیاد نیز خود باعث مشکلات بیشتر میشود که به دلیل عرق کردن کودک است.
شامل 6 صفحه word